Bu çalışmada, Türk dünyasında kullanılan bin bir adet atasözünün son bin yıl içindeki varoluş çizgileri tespit edilmeğe çalışılmıştır. Bu amaçla, önce, taranabilen yazılı kaynakların başında yer alan Kaşgarlı Mahmut’un muhteşem eseri Divanü Lügat’ it Türk’ten hareketle, bir kısmını tespit ettiğimiz atasözlerinin, daha sonraki kaynaklara istinaden Kıpçak, Altınordu, Çağatay, Oğuz ve Osmanlı Türkçelerindeki durumları belirlenerek tarihî arkaplan ortaya konulmuştur. Bunu aynı atasözlerinin günümüz Türkçesinin, Afganistan, Altay, Balkan (Kosova-Mekadonya), Başkurt, Batı Trakya, Bulgaristan, Suriye-Bayırbucak, Çuvaş, Deliorman, Dobruca, Hakas, İran-Horasan, Gagavuz, Güney Azerbaycan (İran), Karaçay-Malkar, Karay (Karaim-Kırımçak), Karakalpak, Kaşgay, Kazak, Kıbrıs, Kırgız, Kırım, Kosova, Kumuk, Kuzey Azerbaycan, Nogay, Özbek, Suriye, Irak, Tatar, Tuva, Türkiye, Türkmen, Uygur, Yakut (Saha) dil, lehçe ve şivelerindeki durumlarının tespit edilerek coğrafî yayılışının belirlenmesi izlemiştir.

Başlı başına bir enstitünün işi olması lazım gelen böylesi dev bir proje için gerek ayırabildiğimiz zaman ve gerekse tarayabildiğimiz kaynakların sınırlılığı göz önüne alınırsa varılan sonuçların hiç de küçümsenmeyecek bir keyfiyet ifade ettiğini düşünüyoruz. Bu, Birleşik Türk Devletlerinin ortak ve standart yüksek Türkçesinin var oluş ve birliğimizi var ediş zeminidir. Dahası ve en önemlisi onbinlerce kilometrelik uzaklıkların ve kimi zaman binlerce yıllık ayrılıkların bile ortadan kaldıramadığı Türk boylarının kardeşlik kaynağı olan halk felsefesinin veya müşterek zihniyetinin kökleri ya da dünya görüşümüzün temellerinin bu ortak atasözlerinde yer alışıdır.