Orta Çağ Hıristiyan Manastır Yaşamının Kaynakları

Bu çalışma, Geç Antik Çağ’dan Erken Orta Çağ’a uzanan süreçte Hıristiyan manastır yaşamını şekillendiren “kural” (regula) literatürünün doğuşunu, dolaşıma girişini ve giderek tekilleşen bir normatif çerçeveye evrilişini tartışmaktadır. Başlangıç noktasını, bireysel çileci (eremitik) deneyimlerden ortak yaşamın (kenobitik) sürdürülebilmesi için asgarî düzen ihtiyacına geçiş oluşturmaktadır. Bu bağlamda Pachomius’un federatif topluluk modeli; Basileios’un Asketikon’u ile teolojik-ahlâkî omurga; Augustinus’un kuralları ile şehirli/kurumsal topluluk etiği ve nihayet Benedictus’un Regula Benedicti metniyle ölçülülük, itaât ve çalışma- dua dengesi (ora et labora) çalışmanın merkezinde konumlandırılmaktadır. Çalışma, “tek kural” fikrinin kendiliğinden değil, seçme, derleme ve yorumlama süreçleriyle kurumsallaştığını göstermektedir. Anianlı Benedictus’un Codex regularum ve Concordia regularum girişimleri dağınık külliyatı senkronize etmekte; 7. yüzyıldaki “regula mixta” pratikleriyle başlayan harmanlama eğilimi, Karolenj reformları ve Aachen sinodları (816-819) sonrasında Regula Benedicti’nin neredeyse imparatorluk ölçeğinde referans norm haline gelmesiyle sonuçlanmaktadır. Yöntem olarak çalışma, birincil metinlerden seçmeler üzerinden karşılaştırmalı bir okuma sunmakta, otoritenin belirginleşmesi ile kurumsal pratikler arasındaki ilişkiyi takip etmektedir. Sonuçta metin, çok sesli bir geleneğin nasıl pragmatik bir ortak ölçüye bağlandığını, norm koyma niyeti ile tarihsel geriye okuma (retrospektif normatifleşme) gerilimlerinin dengeli bir çerçevede görünür kılındığını ileri sürmektedir. Ayrıca kitabın sonunda, temel manastır kurallarından seçmelerin (Pachomius, Basileios, Augustinus, Benedictus ve Francesco) Türkçe çevirileri yer almakta, böylece tartışılan normatif çerçeve doğrudan metinler üzerinden erişilebilir kılınmaktadır.