Bu çalışmada İslam medeniyetinin ilk teşekkül sürecinden günümüzdeki mütekabili olan yeniden teşekkül veya diriliş sürecine ve onun bir alt seti veya parçası olan İslami iktisat çalışmalarına bir rehberlik çıkarılıp çıkarılamayacağı ve eğer çıkarılabilecekse bunun usulü ile sınırları tartışılmaktadır.

Bu maksatla önce İslam medeniyetinin ilk teşekkül döneminin genel bir tasvir ve tahlili yapılmakta, daha sonra onun bazı karakteristik özelliklerinden hareketle bir medeniyet modeli ve/veya metodolojisi çıkarılmaya çalışılmaktadır. Buna bir metametodoloji denemesi de denebilir. Daha sonra bu metametodolojinin, anılan dönemin günümüzdeki mütekabili olan İslam medeniyetinin yeniden teşekkül dönemi için yol gösterici bir tarafı olup olmadığı değerlendirilmektedir.

Anılan iki dönem ve onların tekabül ettiği süreçler, makro hatta mega süreçlerdir ve her birinin altında çok sayıda alt süreç yer almaktadır. Bu sebeple bu süreçlerin her biri önce tevarüs ve inşa süreçleri şeklinde bir tasnife, onların da her biri teorik ve pratik süreçler diye daha alt dereceli bir tasnife tabi tutulmaktadır. Nihayet, teorik ve pratik süreçler de hala çok geniş kapsamlı fenomenler olduklarından, konu belli bir alan, yani İslamî iktisat çalışmaları örneği üzerinden somutlaştırılmaya çalışılmaktadır.