Mustafa Necati Bey (Öldükten sonra çıkan soyadı kanununda Uğural soyadı verilmiştir) İzmir’de 1894 yılında doğmuş, 1929 yılı başında henüz 35 yaşında hayata veda etmiştir.

Öğretmen, okul yöneticisi, avukat, hukuk müşaviri, yazar, gazeteci ve gür sesli bir hatip, Müdafaayı Hukukçu, Kuzey Ege dağlarında Kuvvayi Milliye Müfreze Komutanı… Kurtuluş savaşının cephe gerisindeki İstiklal Mahkemeleri üyesi ve başkanı…

Lozan antlaşmasının kabulünden hemen sonraki uygulamalarda mübadele (yer değiştirme) ve mübadillerle ilgili esasları koyan, ilk Mübadele ve İskân Bakanı… Medeni Kanun’un son hazırlıklarını tamamlayan çalışkan bir Adalet Bakanı… Milli Eğitim Bakanlığı süresinde bakanlık örgütünü yeniden düzenleyen, yeni harf, yeni rakam, yeni ölçü birimleri kanun tasarılarını hazırlayan, planlayan, kanunlaşmasını sağlayan,  Millet Mekteplerinin açılacağı gün apandisit patlamasından ölen devrimin çalışkan karıncası…Türk Devrimi önderi Gazi Paşa’nın ona verdiği her görevi yerine getirmekte duraklamayan, devrimin yorulmayan kolcusu, küllenmeyen ateşi, sönmeyen Çoban Yıldızı…

Yakın tarihi öğrenirken böyle bir kişiliğe rastladığınızda ne yaparsınız?  Onu herkese anlatmak, geleceğe not etmek için çareler ararsınız. Cumhur Utku da Cumhuriyetin 100’ncü yılında incelemesini genişletmiş ve Cumhuriyetin kuruluşu ile özdeşleştirdiği Mustafa Necati Bey’in kısa ömrünün belgesel romanını yazmış.

Hüzünle okuyacaksınız.