Fransız Parlamentosu’nun yaktırdığı kitap

Descartes’ın karıncada yok dediği şeyi (aklı) niçin sizde var sayayım? Beni etkilemek için özel hareketler yapıyorsunuz, onlara bakarak gerçekten düşündüğünüze inanmak isterdim. Ama aklım bu sonucu çıkarmama engel oluyor. “Görünen hareketlerle düşünce arasında temelli hiçbir bağlılık yoktur. 

Hareket ve sese değil, düşüncenin akışına, cümleler ile akıldan geçenler arasında kurulan ilgiye dayanılarak bir varlığın düşündüğü sonucuna varmak gerekir. Her sorulana cevap veren bir papağan bulunsaydı, hiç duraksamadan, onun düşünen bir varlık olduğunu ileri sürerdim. 

Bu durumda, aklınıza, vicdanınıza başvuruyorum: Herhangi bir adamın düşünmesinde ve davranışında, bir böceğin yapı ve davranışından daha çok zekâ, düzen, incelik, tutarlık görüyor musunuz?