Komplo teorilerini ciddiye almalı mıyız? Bugün bu soruyu tek bir sözcükle yanıtlamak yetmiş yıl öncekinden daha zor... Ancak güncel bir soru üzerinden komplo teorilerine tekrar bakmak hâlâ bir ihtiyaç: Komplo teorileri nasıl okunmalı?

“Cadde üzerindeki, Panayia Evangelistria Kilisesi’ni görünce arkadaşıma dönüp restorasyonun neticesini beğendiğimi söylüyorum. Taksici bana dönüp ‘neresi, neresi?’ deyip şaşkınlıkla, ‘kilise’ lafını tekrar etmemi bekliyor... Maslak ve ikitelli oto sanayi sitelerinin öncüsü olan Dolapdere’de hâlâ tek tük de olsa oto bakım servisleri görüyorum. Taburelerinde oturmuş müşteri bekleyen ustalara kimin çırağıydınız diye sorsak Agop, Kirkor, Niko, Romela usta diyecekler... Şoförümüz iğneleyici üslubuyla politikaya giriyor, ‘birilerinin’ gözünün sürekli bu topraklarda olduğunu, mevcut hükümetin tepesindekilerin de buna göz yumduğunu argo ifadeler eşliğinde ve komşu semt Kasımpaşa vurgusuyla tescilliyor. ‘Hadi,‘bu korona aşısı da nereden çıktı, söyle kim başımıza sardı bunu?!’ diye bana dönüyor. Dikiz aynasından arkaya bakarak ‘söylesene abi!’ diyor.”

Aslında bu soru, tek tek yanıtların değil bir yanıtlama tarzının izini sürmekle ilgileniyor; komplo teorilerinde sunulan kozmografinin ardındaki tasnif ideolojisi nasıl işliyor? Bu kitap, sosyal bilimler içinden bir bakışla komplo teorilerinin kategorik işlevini sorunsallaştırmayı ve bunu takip eden bir araştırma mesafesinin imkânlarına dikkat çekiyor. Başka bir deyişle, komplo teorilerinin, rasyonel olmayan hatta bir tür paranoya tavrı ile damgalanıp baştan reddedilmesine itiraz ederek siyasî coğrafyanın yerel-kültürel bağlamında bir ilişkilendirme tarzı olarak nasıl ele alınabileceğine dair bir mesafe geliştirme arayışıyla ilgileniyor.